Deense opperchirurgyn in Tafelbaai gekielhaal

Venter, C.

Abstract: Danish Chief-Surgeon Keel-Hauled in Table Bay

In December 1672 the Danish ship Oldenborg en route to trade in the East, anchored in Table Bay. It was the duty of Jan Pietersz Cortemünde, the chief-surgeon on board the Oldenborg, to take charge of the medical care of the large number of ill crew members during their stay at the Cape. While Cortemünde and a number of the crew went to collect some herbs for the sick, they were entertained by a Capetonian at his house. The consequences of this social visit was so extreme that Cortemünde became a fugitive from justice and had to hide in the vicinity of the Salt River. After he had been taken prisoner the Court of Justice sentenced him to be keel-hauled thrice in Table Bay. He survived this ordeal and later described his experiences at the Cape in his diary.

In Desember 1672 het die Deense skip Oldenborg op sy handelsvaart na die Ooste in Tafelbaai geanker. Dit was die taak van Jan Pieterz Cortemünde, die opperchirurgyn aan boord van die Oldenborg, om tydens die verblyf aan die Kaap die talle siek bemanningslede medies te versorg. Dit was in die uitvoering van hierdie opdrag dat Cortemünde en 'n paar van die bemanningslede, terwyl hulle na kruie gaan soek het, op uitnodiging deur 'n Kaapse inwoner aan huis onthaal is. Hierdie sosiale kuier het so 'n ernstige nadraai gehad dat Cortemünde 'n voortvlugtige van die gereg geword het en in die nabyheid van die Soutrivier moes gaan skuil. Nadat hy gevange geneem is, is hy deur die Raad van Justisie gevonnis om drie maal in Tafelbaai gekielhaal te word. Hy het die voltrekking van die vonnis oorleef en later in sy dagboek sy ervaringe aan die Kaap opgeteken.

 

 

A brief account of the life and war experiences of Commandant T.F.J. Dreyer (1860-1943)

Dreyer, J.

Abstract: 'n Kort verslag oor die lewe en oorlogervaringe van Kommandant T.F.J. Dreyer (1860- 1943)

Gedurende die laaste gedeelte van die Anglo-Boereoorlog beplan generaal J.C. Smuts om die Oranjerivier oor te steek en die oorlog na die Kaapkolonie uit te brei. Hy neem enkele lojale kommandos, insluitend die burgers van kommandant T.F.J. Dreyer uit die Gatsrand met hom saam. Smuts slaag uiteindelik daarin om in die nag van 3-4 September 1901 die Oranjerivier oor te steek. As gevolg van die swak toestand van die perde en manskappe van kommandante Dreyer en Piet Kritzinger, besluit generaal Smuts om hulle tydelik in die Vrystaat agter te laat. Tydens 'n poging om die Kolonie binne te val op 28 September 1901, word kommandant Dreyer en 'n aantal manskappe naby Jammersbergdrif gevange geneem. Hierdie artikel is 'n kort verslag oor die lewe en Anglo-Boereoorlog-wedervaringe van kommandant Dreyer.

During the later part of the Anglo-Boer War, General J.C. Smuts planned to cross the Orange River and extend the war into the Cape Colony. He anticipated taking with him several loyal commandos, including that of Commandant T.F.J. Dreyer and his Gatsrand burghers. Smuts eventually succeeded in crossing the Orange River on the night of 3-4 September 1901. Due to the poor condition of the men and horses under Commandants Dreyer and Piet Kritzinger, General Smuts decided to leave them temporarily in the Free State. While attempting to enter the Colony, Commandant Dreyer and a number of men were captured near Jammersbergdrif, on 28 September 1901. This article is a brief account of the life and Anglo-Boer War experiences of Commandant Dreyer.

 

 

Kultuurhulpbronbestuur (KHB) as museumfunksie

Van Vollenhoven, Anton C.

Abstract: Cultural resources management (CRM) as a function of museums

A number of institutions are involved in CRM. Some of these have to comply herewith due to legislative requirements. These include statutory institutions such as the South African Heritage Resources Agency and the Department of Environmental Affairs and Tourism. Other institutions such as the Human Sciences Research Council, educational institutions and the community are indirectly involved. The article discusses the involvement of all these institutions in CRM. Special attention is given to the role museums play. By looking at the different functions of museums, it is argued that CRM is indeed a main function of museums.

'n Verskeidenheid instansies is by KHB betrokke. Party hiervan word deur wetgewing hierby betrek. Hieronder tel die Suid-Afrikaanse Erfenishulpbronagentskap en die Departement Omgewingsake en Toerisme. Ander instansies soos die Raad vir Geesteswetenskaplike Navorsing, opleidingsinstansies en die gemeenskap is indirek betrokke. Die artikel het ten doel om kortliks die betrokkenheid van die instansies by KHB te bespreek. Aandag word in die besonder aan die rol van museums gegee. Deur na die onderskeie funksies van museums te kyk, word aangevoer dat KHB inderdaad een van die hooffunksies van museums is.

 

 

Early encounters between China and Africa: myth or moment?

Harris, Karen L.

Abstract: Vroeër ontmoetings tussen Sjina en Afrika: mite of werklikheid?

Hierdie artikel gee 'n oorsig van die historiografie, asook die geskiedenis, van die vroegste moontlike maritieme kontak tussen Sjina en Afrika. Terwyl daar heelwat spekulasie oor die aard en datum van die eerste ontmoeting tussen hierdie twee kontinente is, is daar beperkte bewyse om voor-sestiende eeuse Sjinese ekspedisies in die suidelike Afrikaanse omgewing te substansieer. Ten spyte hiervan, het Sjinese Westerse navorsers respektiewelik vanaf die eerste eeu nC en die twintigerjare van die 20e eeu, aansprake oor Sjinese kontak met die suidelike en oostelike Afrikastreek gemaak. Sjina het weliswaar 'n hoogs ontwikkelde skeepsboukapasiteit gehad lank voor die begin van die eeu van wêreldwye Westerse ontdekkingsvaarte. Argeologiese opgrawings bevestig die gesofistikeerdheid van die Sjinese maritieme tegnologie. Hierdie artikel fokus op die seetogte van die legendariese Groot Eunug, Admiraal Cheng Ho, wat tydens die Min-dinastie in die vroeë vyftiende eeu onderneem is. Die moontlikheid dat hierdie onderneming die suidelike punt van Afrika bereik het, is hoogs waarskynlik. Sjinese teen-ekpansionisme het Sjina na 1433 van hierdie oorsese belange, en dus ook van kontak met suidelike Afrika onttrek. Die Sjinese sou eers weer na die vestiging van 'n verversingstasie aan die Kaap deur die Verenigde Oos-Indiese Kompanje in die middel van die sewentiende eeu terugkeer - toe egter in baie klein getalle.

This article presents an overview of the historiography, as well as the history, of the possible earliest maritime contact between China and Africa. While there is much speculation as to the nature and date of the first encounter between these two continents, there is limited evidence to substantiate claims of pre sixteenth century Chinese expeditions in the southern African region. Despite this, since the first century AD and the 1920s, Chinese and Western scholars have respectively made claims about Chinese arrivals in the southern and eastern African region. China did indeed have a highly advanced ship building capacity long before the dawn of the West's global age of sail, and archaeological evidence bears testimony to the sophistication of Chinese maritime technology. The article also focuses on the voyages of the legendary Grand Eunuch , Admiral Cheng Ho, undertaken in the Ming dynasty in the early fifteenth century. The possibility of this venture reaching the southern tip of Africa is highly probable. However after 1433, Chinese anti-expansionism withdrew China from the overseas realm and hence contact with southern Africa. The Chinese were not to return until after the Dutch East India Company established a refreshment station at the Cape in the mid-seventeenth century, and then they were only present in extremely small numbers.

 

 

Die begrip hartbeeshuis

Raath, Hannes

Abstract: The concept hartbeeshuis

In this study the current principal schools of thought or theories in cultural-historical literature relating to the interpretation of the concept hartbeeshuis are critically analysed and compared. Thereafter contemporary references concerning the characteristics of the hartbeeshuis are given, as well as subsequent oral and written accounts; taking these into consideration, the concept hartbeeshuis is reconsidered and adapted 

In hierdie studie word die bestaande hoofdenkrigtings of -teorieë in die kultuurgeskiedskrywing wat met die verklaring van die begrip hartbeeshuis verband hou, krities ontleed en vergelyk. Dit word gevolg deur tydgenootlike verwysings na die aard van die hartbeeshuis, asook latere mondelinge en skriftelike getuienis, na aanleiding waarvan die begrip hartbeeshuis heroorweeg en aangepas word.

 

 

'Het behoorlijk zegel': seals at the Cape during the period of Dutch administration

Laing, Robert A.

Abstract: Seëlkunde of sfragistiek is 'n belangrike hulpmiddel vir baie fasette van historiese navorsing. Die vernaamste deel van ons heraldiese erfenis uit die VOC bewind 'op het Kaap' bestaan uit lak-afdrukke van seëls. Die seël is 'n gegraveerde matrys of stempel wat gebruik is om dokumente en ander voorwerpe te merk. Die term is ook vir die merk as sodanig gebruik. Nog voor die meeste mense kon lees en skryf is seëls gebruik om persoonlike besittings en ander items te identifiseer. In Suider Afrika het die gebruik van seëls aan land met die stigting van 'n verversingpos deur die VOC in 1652 'n aanvang geneem. (BROWNELL)

"Die seëlkunde is 'n belangrike hulpmiddel by baie gedeeltes van historiese navorsing. Die grootste komponent van ons heraldiese erfenis uit die VOC bewind aan die Kaap, bestaan uit lakafdrukke van seëls, 'n Seël is 'n gegraveerde matrys of stempel wat gebruik is om dokumente en ander voorwerpe te sertifiseer. Die term word ook gebruik vir die merk self. Lank voor die koms van skrif, is seëls gebruik om persoonlike besittings en afkoms (=origins) te merk. In Suider Afrika gaan die gebruik van seëls terug na die stigting van 'n verversingspos aan die Kaap deur die VOC die Kaap in 1652" (DU TOIT)

Sigillography is an important auxiliary to many areas of historical research. The most significant component of our heraldic heritage from the VOC period at the Cape is to be found in the wax impressions of seals from that time. The seal is an engraved die or stamp used to certify documents and other property. The term is also used for the mark itself. Long before the widescale advent of reading and writing, seals were used to mark personal instruments. In Southern Africa the use of seals can be traced back to the establishment of a refreshment station by the VOC in 1652.

 

 

Laat-Victoriaanse invloed op die interieurinrigting van twee van Bloemfontein se bekendste wonings, 1880-1900

Botes, S. Marianna

Abstract: The Victorian style period or era is named after Queen Victoria, who was on the British throne from 1837 to 1901. This style also influenced other countries, for example South Africa. The Victorian era is usually divided into the Early Victorian, Mid Victorian and Late Victorian periods, each with its own characteristics and style trends.

This article investigates the style trends of the Late Victorian period, (c. 1870-1901) with the aim to determine the influence of the Victorian style on domestic interiors in Bloemfontein during the years 1880 to 1900. To this purpose photographs of the interiors of two well-known homes in Bloemfontein during the above-mentioned period are analysed. Although only a few photographs of interiors from this period could be found, these allow the researcher to form an idea of the appearance of domestic interiors in Bloemfontein during 1880 to 1900. The interior decorating and furnishing in Bloemfontein until 1900 was still strongly dominated by Late Victorian trends, although the influence and change to the Edwardian style trends became gradually evident. In Bloemfontein the years between 1890 and 1900 formed a transitional period between the Late Victorian and Edwardian eras.

Die Victoriaanse styltydperk is vernoem na koningin Victoria, wat van 1837 tot 1901 op die Britse troon was. Dié styl het ook in ander wêrelddele, soos Suid-Afrika, 'n groot invloed gehad. Dié stylperiode word in drie subtydperke onderverdeel, naamlik Vroeg-Victoriaans, Middel-Victoriaans en Laat-Victoriaans, elkeen met sy eie kenmerke.

Hierdie artikel ondersoek die stylkenmerke van die Laat-Victoriaanse periode (ca. 1870-1901) om te probeer vasstel in watter mate dit die interieur-inrigting van wonings in Bloemfontein gedurende 1880-1900 beïnvloed het. Met dié doel is interieurfoto's van twee van die bekendste wonings in Bloemfontein uit daardie tydperk ontleed. Ofskoon min foto's van interieurs uit die betrokke tydperk behoue gebly het, gee enkele foto's wat wel opgespoor kon word, aan die navorser 'n goeie idee van hoe wonings van 1880 tot 1900 in Bloemfontein ingerig is. Interieur-inrigting in Bloemfontein tot ongeveer 1900 het nog grotendeels kenmerke van die Laat-Victoriaanse styl vertoon, terwyl die invloed van die Eduardiaanse tydperk geleidelik sigbaar begin word het. In Bloemfontein was die jare tussen 1890 en 1900 dus 'n oorgangstydperk tussen die Laat-Victoriaanse en Eduardiaanse stylperiodes.